Değirmendere coğrafi konumu
Değirmendere Türkiye Coğrafi bölgeleri içerisinde Marmara Bölgesinde Kocaeli İli dahilinde Gölcük İlçesine bağlı bir beldedir. Doğusunda Gölcük ilçe merkezi, batısında Halıdere Beldesi, kuzeyinde İzmit Körfezi ve güneyinde Kuyumcu Dağı’nın etekleri boyunca Örcün Köyü’nün idari sınırları ile çevrilidir.
Değirmendere’nin Romalılar döneminden beri yerleşim birimi olduğu tahmin edilir. Adını; Değirmendere’yi güney-kuzey doğrultusunda ikiye bölerek İzmit Körfezine dökülen, önceleri kenarında çok sayıda un değirmeni bulunan dere dolayısıyla Değirmenderesi olarak almış, zamanla halk arasında Değirmendere olarak benimsenmiştir.
Değirmendere’de ilk yerleşilen alan Yukarı mahalledir. Yıldırım Beyazıt zamanında, buraları Türkleştirmek amacıyla, Orta Anadolu’dan özellikle Konya ve Kayseri’den insanlar buraya getirilmiştir.
Değirmendere’nin gelişip büyümesinde Gölcük Tersanesi’nin kurulması ve İzmit ile İstanbul arasında seyreden sanayi faaliyetlerinin etkilerini gözlemlenmektedir. Ayrıca ulaşım kolaylığı ve turizm faaliyetleri de gelişmeyi hızlandıran diğer faktörler olmuştur. Zira şehrin içinden geçen E-130 Devlet Karayolu yoğun bir trafik akışına sahiptir.
Günümüzde Değirmendere’nin toplam alanı 800 hektardır. Bunun 520 hektarı imar planlı alandır. Değirmendere’de günümüzde yedi mahalle bulunmaktadır. Bunlar Merkez Mahallesi, Topçular Mahallesi, Yukarı Mahalle, Yüzbaşılar Mahallesi, Atatürk Mahallesi, Cumhuriyet Mahallesi ve Yalı Mahallesi’dir. Yüzbaşılar mahallesi alanının dar olmasından dolayı en yoğun konutlu mahalledir. Bunun dışında genel olarak yerleşmelerin en yoğun olarak bulunduğu kısım karayolu ile İzmit Körfezi arasında kalan kuzey kısmıdır.
Değirmendere ve çevresinde Akdeniz ikliminin değişmiş tipi hüküm sürmektedir. Kışlar asıl Akdeniz iklimine nazaran daha karlı ve soğuk, yazlar ise daha ılıktır.
1938 yılından itibaren Belediye teşkilatı kurulan beldenin doğusunda ki Gölcük İlçe Merkezine uzaklığı 3 km, il merkezi İzmit’e ise 20 km.dir.
Değirmendere kuzeyde İzmit Körfezi ve güneyde Samanlı Dağları’nın uzantısı olan Kuyumcu Dağı arasında genişliği 1.3 km arasında değişen uzunluğu yaklaşık 5 km.yi bulan bir sahada yer alır.
Samanlı Dağları Bozburun’dan başlayarak, doğuda Geyve Boğazı’na kadar 130 km’lik bir sahada uzanan devamlı bir dağlık kütle teşkil eder. Ancak kütlenin jeolojik ve morfolojik özellikleri her yerde aynı değildir. Morfolojik uzanışı ve jeolojik oluşum bakımından Samanlı Dağları, Kuzey Anadolu Sinsileleri’nin batıda Marmara Bölgesi’ne sokulan bir devamı olarak bilinir. Değirmendere İzmit Körfezinden başlayıp, Kuyumcu Dağına doğru yükselen (644m) alanı içine alır. Yani diğer bir değişle Kuyumcu Dağı’nın eteğinde kurulmuştur. Arazi genellikle dağlıktır.
Örcün, Yukarı Mahalle ve Kuruçeşmeden geçirilecek bir hat Değirmendere’yi iki ayrı jeolojik üniteye böler. Bu hattın doğusu neojen yaşlı eski alüvyonlardan oluşmaktadır. Buradaki alüvyon saha kum-çakıl-kil ve siltlerin yarı taşlaşmış ardalanmasından oluşmuştur. Kalınlığı yaklaşık 1 km’nin üzerindedir. Örcün, Yukarı Mahalle ve Kuruçeşme’den çekilen hattın batısında kalan kısmı ise metamorfik ve mağmatik kökenli bilimlerden oluşmaktadır. Burada tüfler doğu-batı doğrultusunda kuzeye doğru devamlı olarak yüzlek vermişlerdir. Tüflerin güneyi ise genellikle anfibolit bilimlerden oluşur. Bu birimlerin üzerinin ayrışmış olduğu alt kısmının ise ana kaya olduğu yarmalarda görülmektedir.